^*kiel ^UV

1.

Ekkria kaj demanda adverbo, signifanta „kiamaniere? kiagrade?“: ha, kiel bele! [1]; ha, kiel bela ŝi estas ^Marta ! kiel vi fartas [2]? kiel la virino estas nomata [3]?

2.

Konjunkcio signifanta „sammaniere al, sammaniere ol, samgrade ol, en tia maniero kia, kompare al, same je“ kaj enkondukanta komparon: barakti kiel fiŝo ekster la akvo ^PrV ; la popoloj interproksimiĝus kiel unu familio ^FK ; kiel ponardo en mi penetras ĉiu vorto ^Hamlet ; nia regimentestro estas por siaj soldatoj kiel bona patro ^FK ; ni staras unu apud alia ne kiel fremduloj, sed kiel fratoj [4]; li estas kiel ekzilita [5]; ili fariĝos kiel tute ne ekzistintaj [6]; ŝi kuris kiel rabia ^Marta ; ni sentas nin kiel samgentanoj [7]; la estrino de la nacioj fariĝis kiel vidvino [8]; kiel esperantistojn tiu ĉi batalado ne povus vin tuŝi [9]; senti sin tute kiel hejme; li komprenas predikon kiel bovo muzikon ^PrV . kvazaŭ

3.

Identiga konjunkcio signifanta „este“, „estante“, „en sia funkcio de“ ktp: „Mi elektis lin kiel prezidanto“ signifas: „mi elektis lin, ĉar mi estas prezidanto“, aŭ „mi elektis lin, kvazaŭ mi estus prezidanto“ aŭ „mi elektis lin en tia maniero, en kia prezidanto elektas“ [10]; „Ŝi estus bona por mi kiel edzino!“ li pensis [11]; mi elektus la lingvon francan aŭ anglan, kiel pli vastigitajn en la mondo [12]; kiel urbestro de la ĉi-tiea urbo mi havas la devon zorgi pri tio, ke al la traveturantoj kaj al ĉiuj noblaj homoj estu nenia premado [13]; proponi sin kiel servistinon [14]; li propagandis kiel unua tiujn ideojn^Z ; kiel rekompencon li petis nur glason da vino; tiu ĉi terura ekzemplo servu al vi kiel instruo; ni rigardis tion kiel nian devon. estkiel

4.

Nerekte ekkria, demanda aŭ duba konjunkcio kun signifo de maniero aŭ grado: terure, kiel mi volas manĝi [15]; [ŝi faris tion] por vidi, kiel granda estos la ĝentileco de tiu juna knabino [16]; antaŭ ol mi transiros al la klarigo de tio, kiel mi solvis la [...] problemojn ^FK ; kiel ajn (kvankam tre) malfacila estas nia tasko, ni persistos; kiel ajn (eĉ se tre) malmulte vi pagos, mi estos kontenta; kiel ajn ĉiu el niaj aŭskultantoj rilatas al tiu aŭ alia formo de lingvo internacia, ni dubas, ĉu troviĝos inter ili eĉ unu, kiu dubus la utilecon mem de tia lingvo ^EE ; kiel ajn la afero estos, en ĉiu okazo ĝi devos ja ...i [17]; kiel ajn eksterordinare teruraj ŝajnis iaj epizodoj, ili ne povis egali la abomenecon de tio ĉi; venu kiel eble plej baldaŭ (tiel baldaŭ kiel estos eble); mi deziras ĉapelon kiel eble plej malpezan.

5.

Korelativa konjunkcio respondanta al tiel, tia, tiom: mi estas tiel forta (aŭ: same forta) kiel vi; mi obeos tiel, kiel mi promesis; ni ne estas tiel naivaj, kiel pensas pri ni kelkaj personoj [18]; ĉiuj ekkuris tiel rapide, kiel ili nur povis [19]; ili staris tiel rekte kaj sane, kiel povas stari nur skribmodelo [20]; [tio] estas ja pli profita, tiel por ilia gloro, kiel por ilia poŝo ^Hamlet ; neniam oni vidis tian malfeliĉan sorton, kiel mia [21]; mi ĝojas, ke vi havas tian saman opinion, kiel mi [22]; la uzado de la artikolo estas tia sama, kiel en la aliaj lingvoj ^FK ; li meritas havi tiajn filojn, kiel vi estas [23]; [li havas] tiom same da talento kaj kapablo, kiel mi ^Marta .

6.

(evitinde) Konjunkcio enkondukanta ekzemplojn de antaŭa ideo (kiel ekzemple..., tiaj, kiaj ekzemple): en landoj kiel Italio, Francio kaj Germanio, la sinmortigo estis punata per la enterigo de la kadavro ekster sankta grundo [24]; en publikaj ejoj kiel placoj, metrohaltejoj, flughavenoj, benzinstacioj kaj similaj abundas kameraoj [25]; [jen] preskaŭ neniaj ĝenaĵoj kiel rubo, murskribaĉoj, aŭ publika fumado [26]; la najbaraj landoj de Balkano apartiĝas pro la uzo de neregulaj ritmoj kiel 7/8, 9/8, 11/8 ktp [27].

Rim.: Tiu uzo ne esprimas manieron, sed supozeble kopias naciajn lingvojn. Pli bone uzu laŭ la celita senco interalie aŭ (tiaj, kiaj) ekzemple.

(malofte) (emfaze)

Kia: antaŭ ĉio demandu, kielaj Danoj loĝas en Parizo, de kia speco ^Hamlet .

(emfaze)

Kiel¹: kiele vi pereis, vi, loĝata de maristoj, glora urbo [29]; kiele noble li kun vi agadis ^Ifigenio ; nu, kiele mi ĝin forlasis, mi ne scias, malsana kaj mizera mi estis en la lastaj jaroj [30].

Metodo¹ aŭ maniero^1.a, per kiu oni faras ion: li volis nepre ekscii detalojn pri la kielo kaj kialo de la vizito [31]; ili estas iel kunligitaj, kvankam la kielo ne estas evidenta (oni ne scias kiel ili estas kunligitaj) [32]; se la leganto ne konas la siglon, por kompreni la tekston, tiu devas serĉi kielon deĉifri ĝin kaj ofte la klopodoj povas esti vanaj [33].

En kontraŭa maniero ol: la […] opinio, ke viroj sentas kaj kondutas malkiel virinoj [34]; malkiel kelkaj teranaj religiuloj, ili ne timas la morton, kaj kiam iu el ili forpasas, neniu funebras [35]; malkiel en Esperanto, la italaj verboj estas konjugataj kun apartaj finaĵoj laŭ la persono, kiu estas la subjekto [36].

En maniero sama, tute komparebla kun tio ke...: samkiel la provincaj dialektoj estas neniigitaj […], same okazos pri la naciaj lingvoj [37]; samkiel tigroj al regalo la malsatantoj el la kaĝo sin premas [38]; li jam ne sentas la kutimajn zorgojn same kiel oni ne sentas la normalan premon de la atmosfero ^LGA ; por ili, tiel same kiel por homoj pli gloraj, la gazeto estis grava kaj tre interesanta folio ^BdV .

kiel se, kvazaŭ¹, kvazaŭ se, simile kiel

En maniero parte sama, iel komparebla kun tio ke...: Simile kiel fajro kontraŭ akvo ⫽ Batale sin defendas kaj muĝante ⫽ Ekstermi penas sian malamikon, ⫽ Tiele nun batalas la kolero ⫽ En mia brusto kontraŭ viaj vorto ^Ifigenio .

kiel se, kvazaŭ¹, kvazaŭ se, same kiel

Simile al la okazo ke: estis al ŝi kiel se ŝi paŝus sur akrajn tranĉilojn [39]; mi restis tie tri semajnojn, kaj tio ĉi estas tie same, kiel se oni vivus trimil jarojn ^DL ; li eksaltis, kiel se oni lin pikus. kvazaŭ¹

Kiel³: li faris ĉi tion estkiel patro (en sia funkcio de la patro); ŝi respektis lin estkiel sian patron (ĉar li estis ŝia patro); ni rigardis tion estkiel nian devon (t.e. „ni rigardis tion nia devo“, ne „ni rigardis tion kvazaŭ nian devon“); Ĝi estas amuza kaj ĝuebla estkiel beletraĵo, sed ĝi ne estas valida obĵeto filozofia [40]; li lasis la tutlandan asembleon elekti lin caro estkiel elprovitan reganton [41]; en kelkaj skribsistemoj certajn literkombinojn oni rigardas estkiel literojn [42]; estkiel indicojn oni rajtas uzi ne nur entjerojn [43]; Aparte ĝojigis min estkiel poeton konstati la realan ekziston de legantoj de miaj verkoj en la sunleviĝa Japanujo [44].